Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), nörogelişimsel bir bozukluk olarak kabul edilir ve genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar. Ancak, bu bozukluk yaşam boyu sürebilir ve yetişkinlik döneminde de devam edebilir. DEHB'nin temel özellikleri, dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olarak özetlenebilir.

• Dikkat Eksikliği: DEHB'li bireyler, genellikle dikkatlerini sürdürmekte güçlük yaşarlar. Dikkatlerini verimli bir şekilde bir göreve odaklamakta zorlanabilirler. Bu, görevlerin tamamlanmamasına, gözden kaçan ayrıntıları fark edememeye ve kolayca sıkılma eğilimine yol açabilir. Örneğin, bir çocuk sınıfta öğretmenin konuşmasını dinlemekte zorlanabilir ve görevlerini tamamlamak için sürekli hatırlatmalara ihtiyaç duyabilir.

• Hiperaktivite: DEHB'nin bir diğer belirgin özelliği hiperaktivitedir. Bu, bireyin sürekli olarak hareket etme eğiliminde olması, oturamama, elleri ve ayaklarıyla sürekli oynamak veya yerinden kalkma ihtiyacı gibi davranışları içerir. Hiperaktivite, çocuğun sakin bir şekilde oturması gereken durumlarda bile devam edebilir. Bu durum, özellikle sosyal ortamlarda ve sınıf içinde sorunlara neden olabilir.

• Dürtüsellik: DEHB'li bireyler dürtüsel davranışlar sergileyebilirler. Bu, düşünmeden eyleme geçme, sırasıyla beklememe veya başkalarının konuşmasını kesme gibi davranışları içerir. Bu dürtüsel davranışlar sosyal etkileşimlerde sorunlara yol açabilir ve bireyin başkalarının duygularını veya ihtiyaçlarını göz ardı etme eğiliminde olmasına neden olabilir.

DEHB'nin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik, nörolojik, çevresel ve nörokimyasal faktörlerin etkileşimi üzerine odaklanan birçok araştırma bulunmaktadır. Ayrıca, beyinde dopamin ve norepinefrin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği DEHB ile ilişkilendirilmiştir.

DEHB'nin tanısı, genellikle çocuğun davranışlarına yönelik dikkatli bir gözlem ve klinik değerlendirme ile konur. Tedavi yaklaşımları genellikle bireyselleştirilir ve aşağıdakileri içerebilir:

• Davranış Terapisi: Bu terapi, DEHB semptomlarıyla başa çıkmak için bireye farklı beceriler öğretir. Bireyin olumlu davranışları ödüllendirilir ve istenmeyen davranışlar azaltılır.

• İlaç Tedavisi: Özellikle ciddi DEHB vakalarında, doktorlar stimulan veya non-stimulan ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar, beyindeki nörotransmitterlerin dengesini düzenlemeye yardımcı olur.

• Eğitim ve Destek: Öğretmenler, aileler ve uzmanlar işbirliği yaparak DEHB'li çocukların eğitimine yönlendirici destek sağlayabilirler. Öğrencinin ihtiyaçlarına uygun eğitim programları geliştirilir.

DEHB'nin tedavi edilebilir bir bozukluk olduğu unutulmamalıdır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir ve bireyin yaşam kalitesi artırılabilir. Ancak, her birey farklıdır ve tedavi planları bireyselleştirilmelidir. DEHB'li bireylere destek sağlamak, onların toplumda ve okulda başarılı olmalarına yardımcı olabilir.